Бүгін Қазақстан ғалымдары тағы бір экологиялық апат қаупін болжамдайды. Олардың а йтуынша, Балқаш көлінің құрғап кету қаупі бар.
Балқаш көлемі бойынша Орталық Азияда төртінші көл болып табылады. Көлдің 3 миллион жергілікті халқының тұрмысы және аймақтағы экономикасы үшін орасан зор мәні бар.
Би-Би-Си тілшісі Джил МакГиверинг Балқаш көлінің солтүстік жағалауына барып, сондағы жағдайды зерттеп көрген.
Көл жағасында тұратын жергілікті тұрғындардың кейбірі көлдегі су деңгейінің соңғы 30-40 жылдың ішінде айтарлықтай азайғанын айтады. Көбі 3 миллион халықтың тұрмысына қажетті суды қамтамасыз етіп, аймақтың қантамыры қызметін атқарып келетін Балқаш көлі құрғап кетпей ма деп қорқады.
Джил кездестірген Егор есімді орыс жігіті көлдің өзгергені туралы былай деп айтып берді:
"1968-69 жылдармен салыстырсақ, Балқаштың су деңгейі күрт төмендеді. Қазір өзіміз тұрған жерімізде бұрын су болатын. Анау тұрған мұнарадан жұрт парашютпен суға секіретін. Кафелер тұрған жерде де су болатын бұрын", - дейді Егор.
Су деңгейінің төмендегеніне табиғи өзгерістер ықпал еткен де шығар. Алайда, Балқашқа қауіп төндіретін басты күш....

Мақсаты: Жабайы аңдардың қысқы тіршілігі туралы түсініктерін кеңейту.
Сурет бойынша сөйлем құрастыруға, сұраққа жауап алу арқылы ойлау қабілеттерін дамыту. Жануарларға қамқорлық жасау керектігін ұғындыру.
Жаңа сөздер: Қонжық, бөлтірік, мыршай, көжек, апан, ін, қуыс.
Көрнекілігі: жабайы аңдардың суреттері.
Әрекет кезеңдері Тәрбиешінің іс - әрекеті Балалардың
іс - әрекеті
Мотивациялық – қозғаушы кезең
Балалар шеңбер бойына жиналып «Ғажайып ақшақар» Көптен күткен жаңа жыл да келе жатыр. Жаңа жылда жақсы тілек тілесең орындалады. Балалар Жаңа жыл мерекесін қалай қарсы алатындарын естеріне түсіріп, әңгімелейді. Балалар кезек - кезек «Ғажайып ақшақарды» қолдарына алып, ойлаған тілектері мен армандарын айтады.
Балалар, далада күн суытқанымен біздің жүрегіміз, ыстық, мейірімге толы. Балалар шеңбер бойына жиналып өз тілектерін айтады. .....

Тақырыбы: Бәйшешек пен Бәйтерек (ертегі)
Мақсаты: Жас жеткіншектерге Тәуелсіздік ұғымын үйрету, Елбасы туралы және мемлекеттік рәміздер жайлы алғашқы түсініктерді беру. Сонымен бірге отанды сүю сезіміне және ұлттық салт – дәстүрлерді білуіне, құрметтеуіне ықпал ету.
Керекті құрал – жабдықтар: Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері (Елтаңба, Жалау, Әнұран жазылған текст – қағаз және Елбасының суреттері) қойылған.

Мұғалім: Құрметті оқушылар мен оқытушылар, мектепке дейінгі сынып оқушылары әзірлеген «Ертегілер елінде» атты айдармен өтілетін «Бәйтерек пен Бәйшешек» ертегісі бойынша танымдық – тәрбиелік шараны назарларыңызға ұсынамыз. Ертегі негізінде дайындалған бұл көрініс жақындап келе жатқан былтыр бірінші рет ал биыл екінші рет тойланғалы отырған 1 – желтоқсан Тұңғыш Президент күні және 16 – желтоқсан Тәуелсіздік мерекесіне арналады. Бұл қастерлі мерекелерге әлі уақыт бар. бірақ ертегі тақырыбы осы мерекелерге сәйкес жазылған. Сонымен бірге Тәуелсіздіктің іргетасын қалаған, негізін салған – аса құнды құжат – Қазақстанның мемлекеттік егемендігі туралы Декларация 1990 жылы 25 қазанда қабылданған еді. Сонан бері бұл күн Республика күні деп аталып келеді. Енді мен сіздерге осы ертектің мазмұнын оқып берейін......

Тәрбиеші: Құрметті қонақтар! Сіздерді еліміздің тәуелсіздік алғанына 23 жыл толу мерекесімен шағын орталық тобы балалары атынан құттықтаймыз!
Тәуелсіздік!
Ол ата - бабамыздың мыңжылдықтардан сыңсып жеткен Арманы, Үміті мен Сенімі. Ол Егемендік пен Дербестіктің ебі желі, Азаматтың алтын шуағы. Ол мойнына бұршақ салып жүріп Құдайдан тілеген менің ұлтымның ешкімге, ештеңеге айырбастамайтын бауыр етіндей ең қымбаты, ең асылы, аяулысы!
- Балалар, міне біздің «Мен қазақпын» деп еркін айтуға қол жеткізген тәуелсіздік алғанымызға 23 жыл толды.
Қазақстан Республикасы - біздің туып өскен жеріміз, біздің Отанымыз.
Қазақтар мал өсіріп, жер игеріп, өз Отанын жаудан қорғаған, жерін болашақ ұрпағына мұра етіп қалдырған.
Қазақ халқы еркіндікке жету үшін қаншама қиын - қыстау кезеңдерді бастан кешірді.
1986 жылғы оқиға халықтың есінде мәңгі сақталады.
16 желтоқсан. Бұл ерлік пен өрлік, қайғы мен қасірет мидай араласқан әрі жарқын, әрі қаралы, қасіретті күн еді. Бұл қасіретті күн Қайрат, Сәбира, Ербол, Ләззат сынды жүздеген, мыңдаған қыршындарымыздың қанатын қиып түскен сабырлық күні, өктемдік үні еді. .....

Халықтың асыл қазыналары – ауыз әдебиеті аңыз - әңгімелерден, ертегілерден, шешендік сөздерден тұрады. Балалардың ақыл - ойын дамытуға аңыз – әңгімелер, ертегілер оқудың маңызы зор. Халықтың асыл қазынасымен сәбилерді сусындату, ертегілерді пайдалану арқылы жүзеге асады. Бүлдіршіндер өте әсершіл келеді. Естіген ертегі мазмұнын есте сақтап, әділдікке сену, біреуге жақсылық жасау, көмектесу сияқты қасиеттерге ие. Балаға күнделікті жылы дауыспен айтқан ертегі, жұмбақ, жаңылтпаш, күлдіргі әңгімелер сәбидің жан дүниесіне әсер етіп, ізгі қасиеттерін дамытып, ақыл - ойын жетілдіреді. Ертегі арқылы еңбекке, шыншыл болуға, туған жерін сүюге, батыр да батыл болуға тәрбиелеу – біздің басты міндетіміз. Ертегі тыңдау арқылы бала оған еліктейді, өзі де ертегінің басқа түрін, ойлап шығарады. Түйсік қабілеттері дамиды. Кішкентайынан ертегі тыңдап өскен бала ақылды, зерек, терең ойлы, зейінді болып өседі. Ертегі жаңа өскін балауса буынның сана - сезімін оятып, ақыл - есін дамытып, адамгершілікке тәрбиелейді. Мектеп жасына дейінгі балалардың жасына лайықты, ертегі, жұмбақ жаңылтпаш, әңгіме естіп өсуі – олардың сөздік қорының молаюына, ақыл - ойының жетілуіне дыбыстарды дұрыс айту мәдениетіне әсер етеді. .....

Ұйымдастырылған оқу іс - әрекеті: Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру.
Тақырыбы: 3 саны, цифры..
Мақсаты: Балаларға 3 санын, цифрын таныстыру, Қағаз бетіне, ауада жаздырып үйрету. Логикалық есептерді шығара отырып, есте сақтау, ойлау қабілеттерін, қызығушылықтарын арттыру. Жолдастыққа, достыққа тәрбиелеу. Көрнекіліктер: Сандар, үлгі суреттер, ойыншықтар. т. б.
Іс - әрекет кезеңдері Тәрбиешінің іс - әрекеті Балалардың іс - әрекеті
Ұйымдастырылған оқу іс - әрекетіне дайындық
Шаттық шеңбері:
- Шеңбер жасап тұрайық, Алақанды ашайық. Күннің нұрын салайық. Таза ауаны жұтайық. Жүрекке жүрек сыйлайық. Жиналған жылы шуақты, Қонақтарға сыйлайық.
Жылы тілектер:
- Аспанымыз ашық болсын! - Күніміз жарқын болсын! - Нанымыз мол болсын! - Достарымыз көп болсын! - Деніміз сау болсын! - Бейбітшілік болсын! .....

Білімділігі: балаларға еңбек, еңбексүйгіштік туралы түсінік беру
Дамытушылығы: еңбек ету дағдыларын дамыту
Тәрбиешілігі: еңбексүйгіштікке тәрбиелеу
Көрнекілігі: Суреттер әрекет кезеңдері Тәрбиешінің іс - әрекеті
Балалардың іс - әрекеті.

Мотивациялық – қозғаушы кезең
Шаттық шеңбері
Педагог балалармен бірге А. Меңжанованың «Болайықшы осындай» өлеңін бірге қайталап айтады.
Жақсы бала еңбекшіл,
Ер азамат болады.
Қиындықты жеңіп кіл,
Құшағы гүлге толады.
Еңбекшіл осындай
Болайықшы, досым - ай. Балалар шеңбер бойына жиналып бір – бірімен амандасады.
Өлең жолдарын қайталау.
Ұйымдастыру шылық ізденушілі кезең......

Мақсаты:
1) Білімділік:
1) 3 - 4 сандарын салыстыру, үлгі бойынша санауға үйрету; көлем туралы түсінік беру;
2) Өз жолдастарының пікірін назар салып тыңдай білуге тәрбиелеу.
3) Балалардың ойлау қабілетін, түйсігін, сөйлеу мәнерін дамыту.
Қажетті – құрал жабдықтар, көрнекіліктер: Негізгі кейіпкер «Дымбілмес» суреті, қысқы табиғат суреті, фишкалар, фишкалар, қоян, тиін, аю суреттері

Билингвалды компонент: Орман - лес, саяхат - путешествие, жаңғақ – орех, себет - корзина, аю - медведь
Әдістері: Сұрақ - жауап, түсіндіру, баяндау, ой толғаныс, топтық жұмыс, интерактивті әдістер: түсіндіре - баяндау, миға шабуыл, салыстыру, талдау, ақпарат беру, сөздік әдістері
І. Мотивациялық - қозғаушылық
 Тәрбиешінің амандасуы
 Оқу іс - әрекетіне дайындығын тексеру......

Тыныс жүйесі –ұрықта 3-ші апта мен 4 –ші аптаның басында пайда бола бастайды. Тыныс мүшелері алдыңғы ішектің каудальді үзігінің ішкі томпағы ретінде пайда болады. Ол алғашқы өңеш пен кеңірдектен тұрады. Жақын арада кеңірдек өңештен мезенхимальды қабық түрінде бөлектенеді, содан соң терең қырындағы сала пайда болады , тыныс және ас түтіктері бір- бірінен мүлдем бөлектеніп екіге айырылады. Аз уақыттан соң кеңірдектің эндодермасы кеңірдек пен бронхтың эпителиальды қабығына айналады.
Кеңірдек түтігі төменнен тез өсіп, екі эндодермальды бұтақша бере бастайды. Басты бронхтардың мезенхимада орналасқан негізі құралады. Даму барысында одан шеміршек, ткань жалғастырушы элементтер, тыныс жүйесінің тамырлары өсіп шығады.
Алғашқы бронх нүктелері тез бөліне бастайды да , 5-6 жетіде 2-ші қатарлы бронхтардың тарамдары , өкпенің үш бөлігі мен сол жақ өкпенің екі бөлігі пайда болатыны айқындалады. Ұрықтың іште дамуының барлық кезеңінде екі өкпенің бірдей өспейтіндігі, яғни оң өкпе сол өкпеден тезірек жетілетіндігі дәлелденген. Бұл мезгілде өкпенің беті бұдырлы болады, одан әрі бұдырлар бірігіп, өкпенің бөлік аралық салаларын айқындап, бөліктерге бөледі.
Кеңірдек пен бронх қабырғалары алғашқы кезде куб тәріздес клеткалардың бір қабатынан тұрады. Содан базальды мембрана мен эпителий пайда болады. Олар бірігіп цилиндрлі қабатқа айналады. Бронхтың алғашқы бұтақтары тез қуыстанып, қағанақ суына айналады.
3-ші ай бойына бронх «бұтағы» тез өсіп, жетіле бастайды, сегментті және субсегментті бронхтар пайда болады. 16-ші аптадан бастап респираторлы бронхиольдар қалыптаса бастайды.
Өкпеде строманың алғашқы белгілері білінеді: бронх бойы мен түбінде агрофильды талшықтар пайда болып, өкпенің клеткалық –синцитиальды стромасын құрай бастайды. Өкпеде 11-12 аптада паренхимада әртүрлі үшбұрышты кішкене аймақтар анық көрінеді. Оның дәл ортасында сегментті бронх және артерия , ал жанында өкпе веналары орналасады. ....

І. Ұйымдастыру кезеңі.
Мұғалім:
Бал, балауса жайқалғандай гүлдерің
Бірің тұңғыш, кенжесісіңдер бірлерің,
Қарсы аламыз даярлық «б» тобының
Балжайнаған ұлдары мен жауқазындай гүлдерін.
дей отырып, сайысқа қатысушы
1 топ – «Сұңқар»
2 топ – «Барыс»
3 топ – «Тұлпар» топтарын ортаға шақырамыз.
Армысыздар бал - балауса балдырған
Қылықтарың жүрекке із қалдырған
Бірің әнмен, бірің бимен өрнектеп
Көрінетін сайыстарда сан қырдан.
Құрметті қонақтар, оқушылар! Бүгінгі даярлық «а» тобында өткелі отырған «Жүзден жүйрік» сайысына қош келдіңіздер!
Сайыс 7 кезеңнен тұрады. Сайыс ережесі бойынша әрбір сұрақтың дұрыс жауабына ұпай беріледі. Берілген сұраққа жауапты тез беруге тырысыңыздар. Әуелі белгі береміз, атыңыз аталғаннан кейін жауап бере аласыз. Сұраққа бірінші болып белгі берген топ жауап береді, егер ол ойыншының жауабы дұрыс болмаса, онда сұраққа белгіні екінші болып көтерген топ жауап береді және бірінші топ келесі сұраққа жауап бере алмайды. Ол топтың да жауабы дұрыс болмаса, сұрақтың жауабын өзім айтамын.
Кім жеңді, кім жеңілді деп жүрмейік,
Әділ - қазы бағасына жүгінейік......