Ерте заманда, ешкі құйрығы келте заманда бір байда жүрген қойшы байдан көп жылдар бойы ақы ала алмаған соң және байдың қорлығына шыдай алмай бір түнде еліне қашып кетеді. Бай іздейді, бірақ таба алмайды.

Қойшы бірнеше күн жүрген соң, бір ауылдың шетіндегі бір кішкене үйге қонайын деп кіреді. Үйде қарт пен кемпір тұрады екен, үйі әрі тар, әрі кішкентай көрінеді.......

Бір күні Мысыр шаһарындағы патша сарайында патша мен уәзірлердің үлкен мәжілісі болады. Бұл мәжіліске атақты Атымтай жомарт та қатысыпты. Сарайда жиналған жұрт Атымтайды алғаш көріп, оның жомарттығы қандайлық екен деп таңырқасыпты.
Сонда уәзірлер арасында жомарттық туралы бірсыпыра сөз басталады. Атымтайды бұрын білетін адамдар, Атымтайдың жомарттығын жер-көкке сыйғызбай мақтайды. Бұлар дүние жүзіндегі жомарттарды салыстырып, кімнің жомарттығы артық дегенде уәзірлердің ішінен Зейнілғабиден деген біреуі Атымтайдан......

Ерте заманда Асан деген баланың жеті жасында әкесі өліп, жетім қалыпты. Өздері өте кедей екен. Ішерге асы, киерге киімдері болмаған соң Асанның шешесі Жаңыл, баласын жетелеп жүріп, ел қыдырып күнелтетін болыпты. Күндердің бір күні Жаңыл апа Асанды жетелеп Таһир ханның сарайына келіп, жәрдем сұрап, мұңын айтыпты. Хан жаны ашып, жәрдем берудің орнына Жаңылға қарап былай депті:

– Менің аңға қосатын тазы иттеріме күтуші бол. Иттермен бірге жат, тамағың да солармен бірге болады. Балаң ақсақ-тоқсақ қойларды бақсын. Ерте тұрып, кеш жатасыңдар, тамақты аз ішіп, жұмысты көп істейтін боласыңдар. Қысқасы өзің – күң, балаң – құл болады. Ойымдағыдай жақсы істемесеңдер бастарың......

— Анашым, ертегі айтып беріңізші?!

— Жарайды, айтып беремін. Тек кеш батсын.

— Не үшін кештің батқанын күтуіміз керек?

— Білмеймін...ертегіні кешке тыңдаған жақсы сияқты.

— Жақсы. Онда келістік.

Қызым күн батқанша әрең шыдады. Қыстың келте күні әп-сәтте кешке ұласты. Пешке жағылған оттың қызуы үйді жылытып жіберді. Жарықтың сөндірсең, оттың ойнаған алауының көлеңкесі керегеде ойнайды. Осындай......

«Балам! Біріншіден – қатыныңа сырыңды айтпа, екінші – ақымақпен дос болма. Үшінші – жаңа байығаннан қарыз алма!» – депті.

Баласы әкесінің бұл айтқан сөздерін мақұлдап көнген. Бірақ, неге айтқанын білмей, талайға дейін түсіне алмай жүріпті. Ойлай-ойлай, ойының түбіне жете алмапты. Бір күндері болғанда, әкесінің айтқандарының бәрін қолымен істеп, көзімен көрмекші болып, бір байдан қасақана қарыз алады. Бір ақымақпен дос болады. Сөйтіп, үйіне келіп бір қойды бауыздап өлтіріп, қолын қандап, үйінің артынан жер қазып көме салып, қатынына келіп:

— Қатын, мынау менің қолымдағы қанды көрдің бе? Мен бір кісі өлтіріп едім, сен ешкімге айта көрме, – дейді.......

Ертеде бір қартайған қораз өмір сүріпті. Ол түлкінің табанына талай рет түсіпті. Бірақ үнемі бір айласын тауып, түлкіден аман құтылып кете беріпті. Сөйтіп ол бірде ауыл сыртында дән теріп, жер шоқып жүрген кезінде түлкінің өзіне қарай жасырына жақындап келе жатқанын көріп қалады.

Қашып кетуге ауыл алыс болады. Қораз жалма-жан ұшып қасында тұрған ескілікті шегіршін ағашына барып қонады. Түлкі ағаштың түбіне жетіп келіп:

— Пәлі, қораз! Сен мені көре......

Бұдан көп жылдар бұрын дүниеде бір король өмір сүріпті. Оның әдемі киінгенді жақсы көретіндігі соншалық, барлық ақшасын жаңа киім тіктіруге жұмсапты. Ал салтанатты шеру, театр, қала сыртына серуен жасау дегендерің корольді онда сәнді киімдерін көрсете алатындығы үшін ғана еліктіреді екен. Оның күннің әр сағатына сай киетін киімдері болыпты. Өзге корольдер жөнінде қызметшілері: «Король кеңесте» дегенді айтса, бұған келгенде: «Король киініп жатыр» десіпті-міс.......

Біз бетіне тұтас жапырақ пен гүлдің суреті және әр түрлі оюлар салынған, өзі әбден қарайып кеткен баяғының кәдімгі екі кебежесін көріп пе едіңіз? Үлкен әжеден мұраға қалған дәл осындай кебеже бөлменің ішінде тұр. Беті толған өрнек раушан, қызғалдақ гүлдерімен, тағы басқа неше түрлі оюлармен безендірілген. Ара-арасында бұтақ мүйізді еліктің басы көрінеді, ал дәл ортасына тұтас адам бейнесі ойып салынған. Тісі......

Сабағын оқи сала кешегі ойында кеткен есесін қайтару үшін Батыр компьютерге шүйлікті. Ата-анасы баласының сабағына керек болар деп жинаған ақшаларына осы компьютерді алып бергелі Батыр үйден шықпайтын болды. Сабақтан келе сала алдына қонжиа кетеді. Демалыс күндері тіпті күні ұзақ отырады. Кейде тіпті түннің жарымын болғанын да білмей ойнай береді. Ойыннан қалған уақытын әлеуметтік......

Екі қызым мектептен келе сала:

— Мама, мұздап кеттік,
— Даланың суығын-ай!-деп шағымдарын айта кірді. Биыл дала аппақ көрпесін ерте жамылды. Сары шұнақ аяз да балаларды үйге ерте қамап қойды.
— Мама, аяз жаман ғой,- деп бұртиды кішісі.
— Иә, қатып қалдым,- деп қостай кетті үлкен.
— Қой, аязды жаман демеңдер. Ауа-райын сөгуге болмайды. Аяздың да пайдасы бар, - деп пешке көмір салып жатқан мен оларға басу айттым.
......