Топалаң – жануарлар мен адамдарда болатын аса жұқпалы ауру. Ауыл шаруашылық малдарының барлығы және жабайы жануарлардың көптеген түрлері ауырады. Топалаңмен ауырған кезде көршиқандар шығады, түрлі ағзалары серроздық-геморрагиялық қабынады. Қоздырғышы капсула мен спора құратын Bacіllus anthracіs бацилласы жер қыртысында көбейеді және ондаған жылдар бойы сақталады. Сондай-ақ суыққа да төзімді болады. Ауру қоздырғыштарын таратудың негізгі көзі – сыртқы ортаға бөлініп шығатын ауру малдардың зәрі, сүті, сілекейі. Топалаңнан өліп, кезінде жиналмаған қой өлексесі өте қауіпті. Қоздырғыштары тері зауыттарының, мал көмген орындардың маңайында, жайылымдарда, мал су ішетін орындарда жиі кездеседі. Ауру көбіне жазда (шілде – тамыз айларында) байқалады. Ауырған мал жүріп келе жатып тоқтап қалады, мойнын соза береді, танауы делдиіп, аузын ашып, ауыр тыныс алады, кейбіреулері қанды зәр шығарады. 2 – 16 сағат ішінде мал жүре алмай, жығылып қалады, аяқтары тартылады, мұрны мен аузынан қанды көбік ағады. Өлексесі өте тез ыдырайды. Малдың іші кеуіп, ісінеді, көкбауыры тым үлкейіп, қанға толып тұрады. Күйіс қайыратын малдарда және жылқыда жүрек соғысы мен тыныс алуы жиілейді, сілекейлі қабығы көгереді, тәбеті нашарлайды, дірілдеп, денесінің әр жерінде жаралар пайда болады. Шошқалардың мойнында ісік пайда болып, тыныс алу мен жұтыну қызметі бұзылады. Топалаңның алдын алу үшін бүкіл малға СТИ-1 немесе ГНКИ вакцинасын егеді. Бұған қоса жайылымдар, қой суаратын орындар, үй маңындағы телімдер малдәрігерлік-санит. талаптарға сай болуы тиіс. Адамдарға Топалаң ауру малдарға күтім жасағанда, мал өнімдерін өңдеу кезінде, ауру малдардың сүті мен етін тағамға қолданғанда жұғады. Клиник. белгілері – көршиқандардың пайда болуы, ішектердің, кейде өкпенің зақымдануы.



Пайдаланылған әдебиет



"Қазақ Энциклопедиясы", 8 том

.....

КІРІСПЕ

Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Диссертациялық жұмыста Григорий Николаевич Потанин мен қазақ зиялылары арасындағы байланыс көрсетіліп, олардың шығармашық қызметі зерттелген. Тамыры терең бір-бірімен замандас болған зиялылар өкілдерінің саяси және рухани көзқарастарына тарихи талдау жасалады.
Тақырыптың өзектілігі. Қазақ зиялыларының саяси қызметінде ерекше орны бар Алаш Орда тарихына да аттай 90 жыл толды. Ел тәуелсіздігін аңсаған Алаш арыстары қазақ халқының алдындағы өзінің азаматтық міндетін орындады. Олардың ұлттық идеясы әлі күнге дейін маңызын жойған жоқ.
«Қазақстан Республикасындағы тарихи сананың қалыптасуы тұжырымдамасында» Қазақстан тарихы ғылымы алдында тарихи iлiм-бiлiмнiң үзiктiлiгi мен бiржақтылығынан мүмкiндiгiнше арыла отырып, өткен тарихымыздың шынайы бейнесiн жасау қажеттiгi айтылған еді .....

Мақсаты: балалардың зәріндегі қоздырғыштарды анықтау.



Көрсеткіші: балада бүйрек ауруларының анықталуы.



Кері көрсеткіші: жоқ



Керекті құралдар:



Зәр стерильды ыдыста жиналады.



Іс-әрекет алгоритмі:



1. Стерильды ыдысты дайындаңыз.



2. Зертханаға жолдаманы толтырыңыз (У-1030).



3. Науқасты сабынды сумен, содан соң антисептикалық ерітіндімен, сумен дәрет алдырыңыз.



4. Зәрдің алғашқы порциясын унитазға жіберіп, ортңғы порциясын абайлап, стерильділігін бұзбай стерильды ыдысқа жинаңыз, келесі стерильді пробиркаға 3-5 мл құйыңыз.



5. Зәрдің соңғы порциясын унитазға жібертіңіз. .....

Анэструс (көне грекше: anoestrus; көне грекше: an — жок + көне грекше: oistros — құмарлық, әуесқойлық, ынтықтық) — екі жыныстық айналым (цикл) арасындағы жыныстық тыныштық кезең .....

Шеткі қанда лейкоциттердің саны 4 • 109/л-ден төмен азаюын лейкопения дейді. Пайда болу себептеріне қарай олар былай ажыратылады:

1. Инфекциялық (іш сүзегі, тұмау, қызылша, қызамық, туберкулез, мерез, созылмалы сепсис, сарып, безгек ж. б.) лейкопениялар;

2. Уыттық өндірістік (бензол, мұнай өнімдері, фторлық сутегі, күкірт ангидриді, үшнитротолуол, гидрохинон ж. б.) лейкопениялар;

3. Дәрі-дәрмектік (амидопирин, сульфамидтік дәрілер, синтомицин, сынаптық, мышьяктық дәрілер, адриамицин, 6-меркаптопурин, сарколизин, тиоТЭФ ж. б. ісіктерді емдейтін дәрілер) лейкопениялар;

4. Радиациялық (иондағыш сәулелер) лейкопениялар;

5. Қан аурулары (созылмалы анемиялар, лейкоздар) кездеріндегі лейкопениялар;

6. Кейбір эндокриндік аурулар (акромегалия, Аддисон ауруы) кездеріндегі лейкопениялар;

7. Жоғары нерв жүйесі әрекеттері бұзылғанда, шок пен коллапс кездеріндегі ж. б. лейкопениялар болады.

Олардың даму жолдарының негізінде мыналар болуы мүмкін:

1. Сүйек кемігінде лейкопоездың тежелуі және лейкоциттердің өндірілуі, жетілуі, шеткі қанға шығуы бұзылуы;

2. Антилейкоциттік антиденелердің түзілуіне және лейкоагглютинацияға, лейкоциттердің ыдырауына әкелетін аутоиммундық серпілістері;

3. Лейкоциттердің өндірілуіне қажетті заттардың, витаминдердің жеткіліксіздігінен олардың өндірілуінің бұзылуы;

4. Олардың өндірілуінің нервтік және гуморалдық реттелуінің бұзылуы.

.....

Сему, атрофия (грекше atropheo — ашығу, сему) — организмдегі белгілі бір орган немесе тін қызметінің бұзылуынан олардың көлемінің кішіреюі. Семудің физиологиялық және патологиялық түрлері бар.

Физиологиялық сему адамның жасына байланысты. Мысалы, жаңа туған нәрестелерде — кіндік қан тамырларының семуінен кіндігі түседі; жасөспірімдерде 13 — 15 жас аралығында айырша бездің (тимус) қызметінің тоқтауына байланысты ол семіп қалады. Ал қарт адамдардың терісі жұқарып, әжім пайда болады; сүйектері жұқарып, морт сынғыш келеді; ішкі секреция бездерінің қызметтері төмендейді.

Патологиялық cему белгілі бір аурудың салдарынан дамиды. Оның 2 түрі бар: 1) жалпы cему қатерлі ісіктердің, жүйке және эндокрин жүйелері ауруларының, аштықтың салдарынан болады. Бұл кезде организм өз салмағының 40 — 50%-ын жоғалтып, адам көтерем болып қалады. Тері асты торларында, шарбыда, шажырқайда май қоры мүлдем жойылып, тері жұқарып, қатпарланып, қоңырқай тартады. Ішкі органдардың көлемі кішірейеді, ауру адамда тек тері мен сүйек қана қалғандай көрінеді. .....

Гемолиздік сарғыштану



Гемолиздік сарғыштықтың себебі болып эритроциттердің тым артық ыдырауы есептеледі. Эритроциттердің ыдырауының артуы химиялық заттармен (фенилгидразинмен, мышьяк. сутегімен), биологиялық улармен (жылан, ара улары) уланғанда, тобы бойынша немесе резус сәйкессіздігі бар қан құйғанда, күйіктік, үсіктік аурулары, тұқым қуалайтын гемолиздік анемиялар ж. б. жағдайлар кездерінде болуы мүмкін.

.....

Зардап шегушінің киімі жанса оның үстіне пальто, басқа қандай да бір тығыз матаны жабу немесе жалынды сумен сөндіреді.

Киім жанып жатқан кезде жүгіруге болмайды, себебі жел жалынды күшейтіп, күйікті үлкейтеді және күшейтеді.

Зардап шегушіге көмек көрсету кезінде бірнәрсені жұқтырып алмас үшін терінің күйген учаскелерін қолмен ұстауға немесе оларға маз, май, вазелин жағуға, ішетін сода, крахмал себуге рұқсат етілмейді. Күлдіреген ісіктерді тесуге, күйген жерге жабысқан мистикті, канифольды немесе басқа да шайырлы заттарды алып сүртуге рұқсат етілмейді. Себебі, осылайша күйген теріні жұлып алуға және жарақат алған орынның іріңдеуіне септігін тигізуге болады. .....

Медициналық сұрыптау нақты, қайталанып тұратын үрдіс. Ол медициналық эвакуацияның барлық кезеңінде, оның барлық функциональдық бөлімшелерінде жүргізіледі. Диагноз қою мен болжам жасау – медициналық сұрыптаудың негізі. Сондықтан міндеттердің шешілуі мен қолданылатын әдістерге байланысты медициналық сұрыптау екі типке бөлінеді:



І. Клиникалық-диагностикалық медициналық сұрыптау – зақымдалу ауырлығы жағдайының клиникалық көрсеткіштеріне негізделген. Клиникалық-диагностикалық сұрыптау екі түрге бөлінеді:

.....