Сан есім сөзжасамында аналитикалық тәсіл негізгі орын алатындықтан, бұл сөз табы күрделі сан атаулары-на өте бай. Осы сөз табын негізінен күрделі сөздерден тұрады деуге боларлықтай, өйткені мұнда дара сан атаулары өте аз. Сондықтан аналитикалық тәсіл нәтижесінде жасалған күрделі сан атауларын арнайы сөз ету керек.

Сөзжасам процесіне қатысатын элементтердін, бәрінің қызметі бірдей деуге келмейді Сөз синтетикалық тэсіл арқылы жасалғанда, қосымша, яғни сөз тудырушы жұрнақтың қызметі өте күшті, ол арқылы белгілі мағыналы туынды сөз жасалады және ол талай туынды сөздін, жасалуына ұйытқы болады. Сол сияқты күрделі сездін, жасалуына негіз болатын, бірнеше күрделі сөздін жасалуына ұйытқы болатын сөздер де болады Мысалъг. белбеу, желбау, оттегі, сутегі, қара ала, көк ала, қызыл ала т. б.

Қазақ тілінде, сол сияқты басқа түркі гілдерінде бол-жалдық сан ғана жасайтын арнайы өзіндік аффикс жоқ. Бірақ басқа сөз таптарынын. қосымшалары болжалдық сан есімде мүлдем басқа, жана мән алғаны сөзсіз.

Топтық сан есімдердін. көне замандардан келе жат« қан -ер жұрнағы бар. Бұл жұрнак. арқылы Қазақ тілінде бірер деген жалғыз сөз ғана жасалады. Бірак бұл жұр-нақ басқа түркі тілдерінде Қазақ тіліндегіден әлдеқайда өнімді қызмет атқаратыны байқалады. Осы жұрнақтың бірсыпыра түркі тілдерінде -ар, -әр дыбыстық вариант-тарымен қатар -сар, -сер,-шар, шәр варианттары да бар.

Айтылып, хабарланып отырған іс-әрекеттің иесі етістіктің жақ-тық қосымшалары арқылы көрінетіні мәлім. Кейде текстің, сөздін, ерекшелігіне, алдына қояр мақсатына лайық бірінші жақтың ор-нына екінші жақтық, әлде III жақтық қосымша қолданылуы мүмкін. Грамматикалық тұрғыдан мұндай қолданыстың ешбір өзгешелігі болмағанмен, мағыналық жағынан, сөз стилі тұрғысынан аса бір ден қоярлык құбылыс.

Объективті өмірде зат, құбылыс атаутының барлык, уақытта саны, мөлшері анық бола бермелді, сөйлеушіге заттардың саны нақтылы болмағанда, оның шама, мөл-шерін болжалдап қана айту тілде кең орын алады. Осы-мсн байланысты тілде болжалдық сан есімдср қалыптасқан Тіліміздегі болжалдық сан заттың, нәрсенін, санын дәл, нақты білдірмейді, тек шамамен, болжалдап қана оның сан мөлшерін білдіреді.

Ойды жай хабар ретінде де, кісіге әсер ететіндей мәнерлі түрде де айтуға болады. Мысалы, Енді оны көрмеймін дсгенді күшейтіп: Ендігәрі оны көрсем, көзім шықсын! деуге болады. Немесе: Оның қылмысын. жасырмаймын деген ойды күшейтіп: Оның қылмысын жасыра алмаймын деуге болады.

Есептік сандар нақтылы сандық ұғымды білдіреді, нақтылы сандық ұғымдарды атайды. Сан есім сөз табынын. негізін есептік сандар құрастырады. Олар сан есім-нің басқа семантикалық топтарынын, жасалуына да негіз болады. Сондықтан сан есім құрамында есептік сандар ерекше орын алады, олардьщ атқаратын қызметі зор.

Бөлшектік сандық үгым тілде бар, ол математика ғылымының дамуына да қатысты26. Бірақ соған қарамастан тілде бөлшектік санньщ арнаулы қосымшасы жоқ. Ол ұғым есептік сандардыд белгілі синтаксистік қатысқа түсуіне байланысты беріледі. Мысалы: оннан үш, төрттіқ бірі, үштіқ екісі, бестен бір т. б.