Абсорбент (лат. absorbeo — сіңіру) :
газдар немесе сұйық ортадағы (ерітіндідегі) заттарды өзінің барлық массасымен сіңіруге, соруға қабілетті сұйық немесе қатты зат. [1]
бойына судан, ауадан иондар мен молекулаларды сорып алатын сұйық немесе кеуекті қатты затАдам мен жануарлардың дене құрылысындағы сіңіргіш құрылымдарға: жасушалардың биологиялық жарғақтары (мембраналары), арнайы (жасушалар микробүрлері) және жалпы органеллалар (лизосомалар т.б.);
Өсімдіктер организмдерінде — тамырдын, сабақтың, жапырақтың беткей жаткан жасушаларының плазмолеммалары жатады.Абсорбент (лат. absorbens— сіңіргіш зат) — абсорбент, көлемді сіңіргіш зат — бойына cудан, ауадан иондар мен молекулаларды сорып алатын сұйық немесе кеуекті қатты зат .....

От басындағы әңгіме әртүрлі бола беруші еді. Қазақтың кедей шаруасының революциядан бұрынғы әнгімесінің бір түрі мынадай болатын. Мысалы, наурыз тұрып, жер жібіп, жана жыл келген соң Әбділ үй ішін от басына жинап алып әңгіме бастайтын. Зағипа, сен Итбайдың сиырын саууға тұр. Артылған іркіті болса да, үйге әкеліп тұрарсың. Сәлім, сен Итбайдың қозысын бақ. Бір жылғы табан-ақы, маңдай терің үшін түк бермеді ғой. Бәрібір сабап-сабап бақтырады. Одан да ең болмаса өйтіп-бүйтіп тамағыңды асырарсың.

Ал коллективтендіруден он жыл кейін от басындағы әңгіменің түрі былай өзгерді. Әбділдің әйелі ойда жоқта қалада тұратын кіші баласының үйіне барамын деп әзірленіп жатты. Үйге кірген Әбділге «маған ат ерттеп бер» деп жабыса кетті. Бұрын әйелінің бетін қайырмайтын Әбділ осы жолы шыдамнан шығып кетті. Ол: істеп жүрген жұмысың қайда, көпшіліктің тапсырған ісі қайда, ферма меңгерушісіне айтпай кетіп қалғанын ұят емес пе және қазір колхоз жылқысы өрісте ғой,— деп өзінің шыдамсызданғанын тыжырынған қабағымен байқатты. Бірақ бұл қабақтың өзі жасынан үйреніскен жау болғандықтан Зағипа қояр болмады. Қайта одан сайын жабыса түсті......

Әңгімелер / Мақалалар admin13.03.2018001178
Мен әңгімелегелі отырған әрі әдеттегідей, әрі адам айтса нанғысыз бұл оқиғаға біреу сенер-ау деп әсте үміттенбеймін. Рас, мен өзіме-өзім сенбегендіктен оған әрине, тек есуас адам ғана илануы ықтимал. Ал мен есуас емеспін, мұның бәрі көрген түс те емес. Алайда күні ертең мен жарық дүниемен хош айтысамын, сондықтан бүгін мінәжат етіп, күнәмді жеңілдетуім керек. Менің бар мақсатым — кейбір үй ішінде болған оқиғаларды көп аса данышпансымай, қысқаша, тұжырымдап қана жұртқа баяндап беру. Айтып-айтпай не керек, бұл оқиғалар мені әбден титықтатты, олар мені қажытты, түбіме жетті. Әйтсе де солардың сырын ашқым келмейді. Талайларға тірі жанға зияны жоқ, шектен тыс шытырман қиял болып көрінсе де, менің өз басым одан әбден үрейім ұшқаны анық. Кейінірек, мүмкін менің зәре-құтымды алған есуастықтың не екенін оп-оңай түсіндіріп беретін ақылды біреу табылар да, ондай адам, әрине, ойыма алсам, жаным түршігетін сол оқиғаны менен гөрі көкейге қонымды етіп, жүйелі түрде — ең бастысы аса үрейлі етпей — тек заңдылықтар мен нәтижелер тізбегі ретінде білгірлікпен баяндап берер.

Бала күнімнен мен момын да тіл алғыш, елгезек болып өстім .....

Бір тойға барып едік, кісі көп жиналды. Дастархан басында өзара танысу басталып кетті. Біз аты-жөнімізді атаумен шектелдік.

Бұған көңілдері толмады ма, әйтеуір, жаңа таныстарымыз аты- жөндеріне қоса мәдениет қайраткері орден иегері, депутат дегенді қоса айтып, біздің кімдермен дастархандас болу бақытына ие болып отырғанымызды құлағымызға құйып жатты.

Бір таңғаларлығы, солардың арасында қайраткер көп еді. Сол сәт:

Оңымда да қайраткер,

Солымда да қайраткер.

Алдымда да қайраткер,

Артымда да қайраткер.

Шыли қайраткер ішінде,

Еңсемді Алла түсірме.

Арыстандай айбат бер,

Қажымастай қайрат бер.

Аллаһуакбар!- деген өлең шумағы туа қалғаны. Сөз реті келгенде отырғандарға оқып бердім. «Мынауыңыз бата ғой» десті отырғандардың кейбірі.

Бірер айдан соң қайраткер атауы өз ісінің шебері деген сөзбен алмастырылды.

Тек көңілді жиырма бестердегі сол қайраткерлердің күні ертең тірі жүріп, жастары жетпіске жете қалса, сол атақты кезінде не үшін алғандарын естеріне түсіре алар ма екен, жоқ әлде...

- деген түйне түйткіл меңдеген.



Сүлеймен Баязитов.....

Газеттің алғашқы нөміріне Аманкелді Қаңтарбайұлы «Ағайынға арнау сөз» атты сүйіншілеген мақаласы мен газеттің екі құрылтайшысының, облыстық, аудандық газеттердің құттықтаулары, жерлес жазушы, белгілі қаламгер Қалмұқан Исабаевтың «Өткір бол, «Отарқа» атты құттықтау-батасы жарияланды. Иә, айтары жоқ, уақыт өте келе «Отарқаның» мән-мазмұны жақсара түсті. Бір атап өтерлігі, «Отарқа» облыстағы қазақ басылымдарының арасында алғашқылардың бірі болып, 1996 жылдан бастап компьютермен теріліп, беттеліп, офсеттік басылыммен шыға бастады. Мемлекеттік тілдің қанат жаюы, ата дәстүр, ата кәсіп, ұлттық руханият сынды тақырыптар бірінші кезекте қамтылды. Халқымыздың тарихына, тарихи тұлғаларға газетте көп орын беріліп, ұлттық мәселелердің жүзеге асуына айтарлықтай ықпал жасады. Мәселен, қала мен ауылдардағы кейбір орыс тіліндегі ауылдардың қазақша аталу қажеттігі туралы мәселе көтерілді.

Екібастұз қаласындағы Ермак көшесін Бұқар жырау атымен атауға, Қалинин көшесіне Естай Беркімбайұлы, К.Маркс көшесіне М.Әуезов, Киров көшесіне С.Торайғыров есімін беру туралы мәселе көтеріп, өз дегеніне жетті. Сондай-ақ, Екібастұз ауданындағы Степной ауылын Ә.Марғұлан деп атау туралы мәселе көтеріп, 2-3 жылдай газет бетінде жұртшылықтың хаттарын жариялап, ақыры сол атауларды елді-мекендерге бергізді. «Отарқада» тарихи тұлғалардың мерейтойларына байланысты арнайы беттер, арнайы нөмірлер ұйымдастыруды әдетке айналдырды. Мәселен, Абай мен Жамбылдың 150 жылдығына, Ә.Марғұланның 90 жылдығына, айқарма беттер, Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің 140 жылдығына, М.Әуезов пен Қ.Сәтбаев, И.Байзақовтың 100 жылдығына арнайы нөмірлер арналды. .....

Халықаралық экономикалық қатынастардың дәстүрлі және ең кең дамыған нысанына сыртқы сауда жатады. Дүние жүзінің барлық елдері үшін сыртқы сауданың рөлі ерекше маңызды.
Американ ғалымы Дж.Сакстың пікірінше «қандай бір ел болмасын оның экономикалық жетістігі сыртқы саудаға байланысты. Дүниежүзілік экономикадан оқшауланып, ешқандай ел дені сау, жөні түзу экономика жасай алған жоқ».
Халықаралық сауда – еңбек бөлінісі негізінде әр түрлі елдердің тауар өндірушілері арасында пайда болатын байланыстардың нысаны және олардың өзара экономикалық тәуелділігі.Ал егер нақты ғылыми тілмен айтатын болсақ, халықаралық сауда дегеніміз – дүние жүзі елдері арасындағы төлемді, жиынтық тауар айналысы.
Ғылыми-техникалық прогрестің ықпалымен экономикада жүріп жатқан құрылымдық өзгерістер, өнеркәсіп өндірісінің мамандануы мен кооперациялануы ұлттық шаруашылықтардың қарым-қатынасын күшейтеді. Мұның өзі халықаралық сауданың мейлінше дамуына мүмкіндіктер туғызады.
Сыртқы сауда айналым механизмі мен халықаралық сауданы реттеуді жақсы түсіну үшін, қазіргі сауда саясатының негіздері берілетін, ең маңызды халықаралық сауда теорияларымен танысу қажет.
Мемлекеттер не үшін саудамен айналысады? Елдер арасындағы сауданың негізін не құрайды? Деген сұрақтарға көптеген ғалымдар барлық тарихи кезеңдерде өз жауаптарын беруге тырысқан.
Сол ғалымдардың бірі – Давид Рикардо «Саяси экономияның және салық салудың принциптері» деген еңбегінде екі мемлекет арасындағы айырбас қай шектерде тиімді екенін және халықаралық маманданудың критерийлерін айқын көрсете отырып, салыстырмалы артықшылық теориясын көпшілікке ұсынды. ....

Зигомицеттер (Zygomycetes)- саңырауқұлақтардың бір класы. 4 қатары (Mucorales, Endogonales, Entomophthorales, Zoopagales), 500-ден артық түрлері белгілі. Табиғатта кең тараған. Топырақта, көңде, сондай-ақ өсімдіктердің құрамында, буынаяқтылардың, омыртқалы жануарлар мен адамдардың денесінде паразитті тіршілік етіп, қоректік заттардың құрамында ақ ұнтақ түрінде кездеседі. Зигомицеттердің талломы өте жақсы дамыған көп ядролы жіпшумақтардан (мицелийлер) құралады. Клетка құрамында хитин және хитозин, кейде глюкан заттары болады. Зигоспора түзіп, зигогамия жолымен жынысты көбейеді, аты осыған байланысты қойылған. Зигогамия жолымен жынысты көбею кезінде әр түрлі жынысты екі жіпше түйісіп, перделермен бөлініп, екі жыныстық мүше гаметангийлер түзіледі. Гаметангийлерде жыныстық клеткалар түзілмейді. Екі гаметангийдің түйіскен жерінде қабықтары еріп, зигота түзіледі. Зигота 2-3 қабаттан тұратын қабықпен қапталып, ұзақ бұйығу кезеңінен өтеді. ....

Жер асты су лары ауырлық күшінің әсеріне байланысты қоректену аймағынан арылу аймағына қарайқозғалады. Алдыңғысында судың биіктік деңгейі барынша жоғары, ал кейінгісінде едәуір келеді. Жер асты суларының кқоректену аймағы болып may жоталары және оларды қоршаған тауалды шлейфтері (жаймалары), суайрық жазықтықтары т.б. бедердің биік бөліктері саналады. Жер асты суларының қоректену аймағы бөгендердің, жер суаратын каналдардың аймағында орналасуы мүмкін.
Жер асты суларының арылуы өзен аңғарларында (грунт суларын қоректендіретін жазық өңерлер өзендерінің сағаларын қоспағанда), жыралар мен сайларда, әдетте, суды жақсы өткізетін жыныстар мен суды нашар өткізетін жыныстар алмасатын, жер бетіне шығатын су жиылып қалатын may бөктеріндегі бедердің күрт иілетін орындарында байқалады. Жер асты суларының жасанды арылуы скважиналардан, құдықтардан, құрғатушы кәріздерден су тартумен байланысты. Грукнт суларының қозғалу бағыты бедердің еңістену бағытына сәйкес келеді. Борпылдақ және қатты жыныстарды саңылаулары мен жарықтары сумиен бүтіндей толған жағдайдағы осыларды бойлай қозғалуы фильтрлену (сүзілу) деп аталады. Егер су may жынысының бүтіндей толып бітпеген саңылаулары мен жарықтары арқылы қозғалатын болса, оны инфильтрлену деп атайды. ....

Қазіргі Орал облысы, Жанғалы ауданының Жиделі елді мекенінде дүниеге келген. Күй атасы.
Шыққан тегі – Кіші жүз, он екі ата Байұлынан өрбіген Сұлтансиықтың Қызылқұрт бұтағы. Құрманғазының жетінші атасы Ерші деген кісі от тілді, орақ ауызды, сөз дарыған адам болыпты. Ал, нағашы жұрты – Беріш руы. Қалмақ шапқыншылығы кезінде асқан ерлігімен көзге түскен Ағатай батырдың есімі исі Берішке ұран болған. Одан берідегі Өтеміс би, Махамбет ақын, Исатай батыр бір ғана Беріш руының емес, исі қазақтың ардақты ұлдары.
Құрманғазыны күй өнеріне баулыған және оның ұстазы болған Ұзақ күйші еді. Құрманғазы жастайынан домбыра шертіп, көпшіліктің ілтипатына бөленді. Күйшінің шығармашылық табыстарға қол жеткізіп, өрлеуіне Бөкей ордасының Байжұма, Баламайсан, Байбақты, Соқыр Есжан сынды атақты күйшілері үлкен ықпал еткен. Олардан тәлім алып өскен Құрманғазы қазақ халқының ұлы сазгері атанды.
Құрманғазының күйлері қазақ елі өмірінің әлеуметтік жыр-сыры, азаткерлік рух ұраншысы іспетті, Ұлттық тарихымыздың әуен тілінде жазылған ұлы эпопеясы деуге болатындай. Күйші шығармашылығындағы өзекті мәселелер — халықтың азатгығы мен жеке тұлға бостандығы. Өз туындыларында XIX ғасырдың 30-жылдары Исатай Тайманұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліске ерекше назар аударған. Құрманғазы бұл көтеріліске өзінің алғашқы туындыларының бірі "Кішкентай" күйін арнаған. Одан кейінгі "Ақбай", "Ақсақ киік", "Түрмеден кдшкдн", "Адай" күйлерінде ол халықтың азаттықты көксеген арманын, әділетсіздікке қарсылықты, қоғамдық мүдделердің өзара қақтығысын білдіреді. Құрманғазы туындыларында қоғам мен адамның арақатынасындағы айрықша әлеуметтік-психологиялық жағдайлар бейнеленеді. ....

Пән: Қазақ тілі
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Саяхат
Сабақтың тақырыбы:Демалыс туралы әңгіме жазу №2
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: (оқу бағдарламасына сілтеме)4.2 Көркемдегіш құралдарды пайдаланып жазу
2.4.2.1 Сипаттау сөздері мен сөз тіркестерін пайдаланып, жай сөйлемдерді жазады.
4.5 Тыныс белгілерін және сөйлем құрылымын нормаға сай қолдану
2.4.5.1 Үлкендердің көмегімен сөйлемдерде үтір, нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісін қолданады.
Сабақтың мақсаттары:Барлығы: Сипаттау сөздер мен сөз тіркестерін қатыстырып жай сөйлемдер жазады. Әңгімелеуде көмекші сөздерді қолданады.
Көбі: Оқиға реттілігін сақтап, тақырыпқа сәйкес әңгіме жазады және әңгімелейді.
Кейбірі: Кез-келген әңгімені, ертегіні жүйелі жаза алады және әңгімелей алады...