Кіріспе
Жиырмасыншы ғасырдың бас кезіндегі қазақ қоғамындағы экономикалық-әлеуметтік жағдайлар үнемі көшіп-қонып жүрген қыр халқының қоғамдық санасына, оның рухани өміріне де елеулі әсер еткені жайлы аз жазылып жүрген жоқ. Кеңес өкіметінің алғашқы жылдарында қазақ даласына келген осындай жаңалықтар жаңа тұрпаттағы мектеп құру ісіне, халық ағарту ісін жаңа бетбұрысқа түсіруге тәлім-тәрбие, педагогикалық, психологиялық ой-пікірлердің дамуына айтарлықтай ықпал етті.
Сөз болып отырған кезеңде қазақтың ұлттық тәлім-тәрбиесінің сан қырлы мәселелері бойынша қалам тартып, ой бөлушілердің қатары молайып еді. Ұлттық мінез-құлық – әлеуметтік-психологиялық категория. Ол халықтың шаруашы лығы мен тұрмысының өзгешелігі, қоғамдық құрылыс пен табиғат жағдайының, мәдениет пен нанымшылдықтың, басқа халықтармен қарым-қатынас формаларынан көрінеді. Ол адамның дағды, талғам, тәртібінде, дүниетаным байланысын да, сыртқы ортаның құбылыстарын ұғыну, халық өмірінің жан-жақты алғышартының себебінен адам психологиясының сезім-әрекеті сипатында көрінеді.
Олай болса тәрбие – мәңгілік категория. Соған қарамастан тәрбие әрдайым толықтырылып, жаңартып отыруды, тіпті басқа халықтардың тәжірбиелерін үйренуді, меңгеруді талап етеді. Ал оның ұлттық шеңберде қалып қоймай озық тәжірбиеге, ғылымға сүйеніп құру, жетілдіру маңызды міндеттердің бірі. Міне сол міндетті қазақ қоғамында алғашқылардың бірі болып түсінген, тек түсініп қана қоймай оны іске асыруға баға жетпес үлес қосқан Мағжан Жұмабаев болып табылады.
Ұлттық мінез биологиялық емес, әлеуметтік құбылыс, яғни, өмір жағдайымен, тарихи ортамен тығыз байланысты. Мәселен, қазақтың өткен заманындағы психологиясы мен осы кездегі мінезінде айырмашылық бар. Әсіресе, кеңес заманы салтанат құрып тұрғанда ұлттық психология көп өзгеріске ұшырады. Әрине, мұның пайдалы жақтары да, тиімсіз тұстары да кездеседі.
Ұлттық сана-cезімнің қалыптасуына рухани-мәдени шығармалар, ұлттық рухани мұралар үлкен рөл атқарады. Ондай шығармаларда халықтың сана-сезімінің дамуына ерекше әсер ететін көңіл-күй, эмоциялық сипаттар бейнеле неді. Мәдениеттің белгілі қайраткерлері өз халқының тарихы на үңіле отырып, ондай шығармаларды өздері дүниеге әкеледі.
Осы айтылғандарға орай ғалымдарымыз халқымыздың сан ғасырлық рухани мұрасын, әсіресе, оның тәлім-тәрбие, ұлттық психологиялық асыл қазыналарын ғылыми-теориялық биіктен талдап, зерделеп көрсете білуі тиіс. Туған халқы мен алпыс жылдан кейін қайта көрісіп, табысқан біртуар қазақ зиялыларының ішінде тәлім-тәрбие, оқу-ағарту мәселелері саласында сындарлы, терең мағыналы ғылыми еңбектерді өндіре жазған адамның бірі – Мағжан Жұмабаев. Мағжан өз еңбегінде педагогика мен психологияға ерекше мән береді, ол тәрбиешінің, ата-ананың басты парызы баланың жан дүниесін психикасын, оның дамуы мен өзгеруін жақсы білу деп санады. Бұл орайда баланың бүкіл өсу процесін байыптылықпен зерттеп, нерв жүйесін, оның дамуын, баланың сезім мүшелерінің атқаратын қызметі мен алатын орнын жеткілікті талдайды.....

І кіші «ДАРЫН» топ бүлдіршіндері мен аналар сайысы.
Қатысушылар:
Бүлдіршіндер аналарымен бірге
Сайыс мақсаты:
«Балаларды мейірімділікке, аналардың өлшеусіз еңбегін бағалай білуге, сүйіспеншілікті арттыруға, үлкенге ізет, кішіге үлгі бола білуге үйрету. Бала бойына ізгілік, инабаттылық, биязылық сияқты қазақ қызына, келініне тән жақсы қасиеттерді қалыптастыру»
Сайыс 6 кезеңнен тұрады.
І кезең: «Өзін - өзі таныстыру»
ІІ кезең: «Шебер қолдар сайысы» (дайын қиылған ою үлгілерден ақ парақ бетіне сырмақ, кілем жапсыру) Шапшаңдылық пен әдемілік, ұқыптылық.
ІІІ кезең: «Сәнді киім, шаш үлгісі» Сән үлгі - 2019
IV кезең: «Өнер» сайысы. Анасы қызымен бірге, болмаса жеке дара. (көркем сөз оқу, би, өлең т. б.) Өз шеберліктерін көрсету.
V кезең: «Тапқыр, білгір, білімділер» (мақал - мәтел, жұмбақ шешуін табу, ситауциялық сұрақтарға жауап беру).....

Кіріспе
Бүгінгі өз алдына тәуелсіздік алған егенменді елміздің мәдениеті мен әдебиеті ұлттық сипатын айқындай түсуде. Бұл мақсаттың алғашқы қадам алаштың ардақты ұлдарын ақтаудан басталғаны баршамызға мәлім. Алаш азаматтары яғни қазақ зиялылары қазақ ұлтын жеке автономиялық мемлекет етіп құруды мақсат етті.Олардың осы өмірлік мұраттары шығармашылық идеяларын айналды. Бұл ұлт – азаттық идеяның әдебиетте алғаш көрініс беру еді. Бірақ ұлт – азаттық идея ұстанған ағым өкілдірі саяи айыппен қоғамнан аластатылды да, оларды тану, зерттеу соңғы жылдары қолға алынды. Басқа сөзбен айтсақ алаш азаматтары аңсаған екріндікті, егемендікті ұрпақтары біз көріп отырмыз.
Бүгінгі таңда жарты ғасырдан астам өз оқырманын күткен Мағжан Жұмабайұлының шығармашылығы қазақ халқының асыл мұрасына айналды. Осы уақыт ішінде Мағжан Жұмабайұлы шығармашылығы жан-жақты зерттелді.Ақынның қаламынан туған классиқалық шығармалар ұлт әдебиетін белгілі бір көркемдік дәрежеге көтерді. Ал ақын көркем туындыларындағы естетикалық таным өз бастауын ұлт тарихынан, халық ауыз әдебиетінен халықтық мәдениеттен алып жатады. Ақынның осы негізде қалыптасқан азаматтық ұстанымын тануда патриоттық рухта жазылған поэмаларының рөлі зор. Поэмаларының ішіндегі ең көлемдісі және алдымен ауызға ілігері - "Батыр Баян". Өйткені поэма идеясы ұлт тағдыры идеясынан туындаған.....

Бір көшеде, шамасы осыдан үш жүз жылдай бұрын салынған, әбден тозығы жеткен үй тұратын. Оның ертеде салынғандығына көз жеткізу де оңай. Өйткені үй шатырының бұтағындағы қызғалдақ пен құлмақтан жасалған әшекей өрнекте оның қай жылы салынғаны, ал оның астына көне әріптермен және ертедегі емле ережелерін сақтай отырып бір шумақ өлең ойылып жазылған. Барлық терезе маңдайшаларынан мардымсып аузын қисаңдатқан, кейпі ішек-сілеңді қатыратын кескінсіз кісінің жүзі бірден көзге шалынатын. Үйдің жоғарғы қабаты төменгі қабатына қарағанда әжептәуір аумақтырақ......

Курстық жұмыстың өзектілігі:
Абайдың ақындық мұрасындағы өмір шындығының реалист суреткеркөзімен бейнелеу тағылымы зерттеледі. Абай заманындағы қазақ қауымының әлеуметтік жағдайы, орыс патшалығы тарапынан шұғыл күшейтілген отарлау саясаты зардаптарының ақын шығармаларындағы көріністері өзекті мәселе болып табылады.
Курстық жұмыстың мақсаты:
Бұл еңбек Абайдың ақындық тұллғасын, адамгершілік мұраттарын бүгінгі заман ұғым түсініктері деңгейінде жан – жақты толық сипаттап, оның шығармашылық мұрасының танымдық, эстетикалық, көремдік, тағылымдық мәнін жүйелі түрде ашып көрсетуді мақсат етеді.
Курстық жұмыстың міндеттері:
- А. Құнанбевтың өміріне қысқаша шолу;
- Ақынның тұлғасын, адамгершілік мақсатын айқындау;
- Абай шығармаларындағы әлеуметтік-теңсіздік мәселелерін ашып көрсету;
Курстық жұмыстың тарихнамасы:
Курстық жұмыстың тарихнамасы курстық жұмыста Ж. Смағұловтың Абайдың ақындық әлемі Алматы, 1994ж кітабы мен М. Мырзахметтің Абайтану тарихы Алматы 1994ж және З. Ахметовтың Абайдың ақындық әлемі Алматы 1995ж кітаптары кеңінен пайдаланылды.
Курстық жұмыстың құрылымы:
Курстық жұмыс кіріспеден, екі тарау мен алты тақырыптан тұрады.
Бұл жұмыста Абайдың ақындық мұрасындағы өмір шындығының реалист суреткеркөзімен бейнелеу тағылымы зерттеледі. Абай заманындағы қазақ қауымының әлеуметтік жағдайы, орыс патшалығы тарапынан шұғыл күшейтілген отарлау саясаты зардаптарының ақын шығармаларындағы көріністері өзекті мәселе болып табылады. Тарихи тығырықтан шығудың жолы ретінде халықты елдік пен бірлікке, өнер мен білімге, жемісті еңбек қарекетіне, жақсы адамгершілікке шақырад....

Тақырыбы: «Сиқырлы сандық»
Мақсаты: Балалардың геометриялық пішіндер туралы ұғымдарын тиянақтап, пішіндердің түсін түстеп, атауын атап және айырмашылығын ажырата білуге дағдыландыру. Балалардың тілін дамыту жұмыстарын жалғастыру, іс - әрекет дағдыларын меңгерту, Балаларды тапқырлыққа, ізденімпаздыққа тәрбиелеу.
Сөздік жұмыс: Сандық
Билингвальды сыңары: Түстер - цветы, сары - желтый, қызыл - красный, көк - синни
Заттық дамыту ортасы: сандықша, буратино кілті, қима суреттер, қыстырғыштар, слайд.

Мотивациялық - қозғаушылық:
Шаттық шеңбері
Қайырымды жандар айнала,
Шеңберге келсін жайлана.
Жалықпастан қайта біз,
Жылы сөзді айтамыз.
Сүйеміз барлық әлемді,
Әлемдегі бар елді.
Бақыттымыз осы біз,
Қасымызда досымыз.
- Балалар біздің бүгінгі оқу қызметімізге көптеген қонақтар келіпті, Қанекей бәріміз қонақтармен амандасып алайық «Сәлеметсіздер ме!»

Ұйымдастырушылық - ізденістік:
- Балалар қазір жылдың қай мезгілі? (Қазір жылдың көктем мезгілі).
- Көктем мезгілінде неше ай бар? (Көктем мезгілінде үш ай бар: наурыз, сәуір, мамыр).
- Көктемде ауа райында қандай өзгерістер болады? (Күн жылынады, қарлар ериді. Жылы жақтан құстар ұшып келеді, гүлдер гүлдейді, талдар бүршік жарады).
Көркем сөз .....

Генетика бүкіл тірі организмдерге тән қасиеттер-тұқымқуалаушылық пен өзгерткіштікті зеттейтін биология ғылымының бір саласы. Адам баласы әрқашанда тіршіліктің сырын терең ұғынуға, оның құрылымдық-функционалдық ерекшеліктерін, сыртқы ортаға бейімделуін, даму заңдылықтарын т.б. білуге ұмтылып отырған. Тұқым қуалаушылық пен өзгерткіштіктің заңдылықтарын ашып және оларды қоғамды дамыту үшін пайдаланудың жолдарын шешуде генетика ғылымы үлкен роль атқарады. Сондықтан да ол биология ғылымының басқа салаларынның арасында маңызды орын алады.
Жер бетіндегі тірі материяның дамуы, оладың үздіксіз ұрпақ алмастыруымен қатар жүріп отырады. Тіршілік-организмдердің көбеюімен тікелей байланысты. Сол арқылы белгілі бір биологиялық түрге тән белгілер мен қасиеттер ұрпақтан-ұрпаққа беріліп отырады. Басқаша айтқанда ұрпағы белгілі дәрежеде өзінің ата-анасына ұқсас болып туады.
Мұны тұқымқуалаушылық дейді. Көпшілік жағдайда организмнің белгілері мен қасиеттері өзгермей біршама тұрақты түрде беріліп отырады. Басқаша айтқанда ұрпағы белгілі дәрежеде өзінің ата-анасына ұқсас болып келеді. Бірақ, олардың арасында толық ұқсастық ешқашанда болмайды. Бір ата-анадан тарайтын ұрпақтың бір-біріне қандай болмысын белгі –қасиеттінде айырмашылығы да болады.
Организмнің тұқымдаушылық қасиеті өзгермейтін нәрсе емес. Ол сыртқы орта факторларының әсерінен үнемі өзгеріп отырады. Оны өзгергіштік деп атайды. Организмнің көбею барысында бір белгі қасиеттердің тұрақты түрде сақталуына қатар екінші біреулері өзгеріске ұшырайды. Соған байланысты олар жаңырып, түрленіп отырады ....

Мақсаты: Заттарды санау,салыстыру,іскерліктерін дамыту. Балаларға 1-ден 5 –ке дейінгі сандарды кері және тура санауға жаттықтыру,геометриялық фигураларды ажырату. Шығармашылық,логикалық ойлау қабілеттерін,қиялын,танымдық процестерін,саусақ маторикасын дамыту. Ақыл ой әрекетінің тәсілдерін меңгеру. Театр түрлері арқылы кейіпкерлерді ажыратуға үйретіп,белсенділігін,қызығушылығын арттыру. Көрнекілігі: сандар,театр қуыршақтары,үйшік, дидактикалық материалдар,таяқшалар,сиқырлы сандықша т.б. Билингвалды сыңары: Бір-один-one, Екі-два-two,Үш-три-three Салематсызба-здравсвуите hello,Сау бол-досвидание-good bye,Үйшік-домик-houseӘдіс-тәсілдер: тапсырмалар,түсіндіру,көрсету,сұрақ-жауап. Сөздік жұмысы: театрИнклюзивті әлеумет: Ұяң баламен жеке жумыс .....

Мақсаты: Сылдырмақ туралы түсінік беріп,оның дыбыс шығаруының сырын түсіндіру; «3Д»форматында суретті бояуды,ұнаған түстерін таңдай білуді дамыту;ұқыптылыққа және еңбектене білуге тәрбиелеу.
Әдіс –тәсілдері: әңгімелесу, сұрақ-жауап,түсіндіру,ойын
Қажетті көрнекі құралдар: ойынға қажетті құралдар:ойыншықтар және олардың көлеңкелі бейнесі,сылдырмақтар,техникалық құрал:бейнетаспа
Билингвальды компонент: сылдырмақ-погремушка,қызыл-красный,сары-желтый,жасыл-зеленый,көк-синий.
Жылулық шеңбері
-Балалар, айналамызда көңіл-күйі көтеріңкі, жақсы адамдардың болғанын бәріміз ұнатамыз. Ендеше қол ұстасып, бір-бірімізге жақсы көңіл-күй мен саулық тілейік.
Кел, балалар, күлейік!
Күлкіменен түлейік!
Күлкі- көңіл ажары !
Күліп өмір сүрейік!
Балалар жылулық шеңберін көтеріңкі көңіл- күймен орындайды.
Ойын: «Суреттің көлеңкесін тап»
Мақсаты:Танымдық,ойлау қабілеттерін дамыту.
Балалар ойыншықтардың суреттерін көлеңкелеріне орналастырды.
-Балалар,тыңдайықшы,біреудің жылаған дауысы естілетін сияқты.
Сол кезде есік қағылады.
Ішке немересімен әже кіреді. Әжемен амандасады .....

«Тілдік дидактикалық ойындардың ұйымдастырып өткізудің маңызы»
Қазақ халқының ұлы ойшылы Абай Құнанбаев «Ойын ойнап, ән салмай, өсер бала бола ма?» - деп айтқандай баланың өмірінде ойын ерекше орын алды. Ойын мектеп жасына дейінгі баланың жеке басының дамуына ықпал ететін тәрбие құралы. Балалар ойын арқылы тез табысып, жақсы ұғысады, бірінен - бірі ептілікті үйренеді. Халқымыз ойындарға тек балаларды алдандыру, ойнату әдісі деп қарамай олардың мінез - құлқының қалыптасу құралы деп те ерекше бағалаған. Ойын арқылы бала өзін қоршаған ортамен, табиғатпен, қоғамдық құбылыстармен, адамдардың еңбегімен, қарым - қатынастарымен танысады.

Ойын үлгісінің технологиясы баланың нақ осындай белсенділіктерін арттырады. Кез - келген бала да адамның мәдениеті де ойын арқылы дамиды. Ал бүгінгідей динамика ғасырында, оқу процесінде ойын алдынғы орында, яғни ойын технологиясы арқылы баланың оқуға ынтасын, қызығушылығын арттыру жеңіл болмақ.
Ойын – дегеніміз не? Ойын дегеніміз – халықтың баланы әдептілікке, сауаттылыққа баулитын құралдың бірі. .....